Thảm Hoạ Xung Điện Từ (EMP), Xác Suất Xảy Ra Và Hướng Dẫn Cơ Bản Cách Sống Sót Qua Sự Kiện EMP

EMP thực sự là gì? EMP ảnh hưởng đến hệ thống mạng lưới, công nghệ và truyền thông như thế nào? EMP có gây nguy hại nghiêm trọng cho sức khỏe con người hay không? Trong bài viết này, ANA GROCERY xin chia sẻ đến quý đọc giả những nội dung liên quan đến thảm họa xung điện từ (EMP) đã từ lâu được biết đến như một loại vũ khí quân sự cũng như đề xuất một số giải pháp ứng phó với EMP để hạn chế sự nguy hại của nó lên đời sống của mỗi người. 

I. Khái niệm & Phân loại:

1. Khái niệm:

Xung điện từ, hay EMP, hiểu đơn giản là một sự bùng nổ năng lượng điện từ đột ngột truyền vào không khí có khả năng phá vỡ hoặc vô hiệu hóa các thiết bị điện tử.

2. Phân loại:

a. Về tần số:

EMP được chia thành hai loại, bao gồm:

• EMP tần số cao (HEMP) được tạo ra bởi các vụ nổ hạt nhân, có khả năng làm hỏng hoặc phá hủy thiết bị điện tử
• EMP tần số thấp (LEMP) được tạo ra từ bão Mặt Trời, có khả năng làm hỏng hoặc phá hủy thiết bị liên quan đến điện

b. Về bản chất & nguồn gốc:

Quân đội Hoa Kỳ và nhiều cơ quan chính phủ trên toàn thế giới đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về mối nguy hiểm của EMP đối với cuộc sống hiện đại, đặc biệt gây ra bởi ba nguồn chính, hầu hết được nhắc đến trong nhiều báo cáo và nghiên cứu ở nhiều thập kỉ trước, bao gồm từ: 

• Các vụ nổ hạt nhân
• Bão Mặt Trời
• Bom EMP chuyên dụng và các loại vũ khí khoa học viễn tưởng

EMP có thể được con người tạo ra trong quá trình thử nghiệm hạt nhân, được sử dụng như một loại vũ khí quân sự hoặc đơn thuần gây ra từ các phản ứng trong tự nhiên. Hay nói cách khác, EMP có hai loại, EMP tự nhiên và EMP nhân tạo. 

• EMP tự nhiên: 

EMP tự nhiên xảy ra khi Mặt Trời phóng trực tiếp một đám mây plasma khổng lồ về phía Trái Đất (hiện tượng này được gọi là "vụ nổ vành nhật hoa" hay CME). Plasma này tương tác với từ trường của Trái Đất và lao vào tầng khí quyển phía trên, nơi nó va chạm với các hạt vật chất và tạo ra EMP.

Ảnh minh hoạ: Vụ nổ vành nhật hoa ảnh hưởng trực tiếp đến từ trường của Trái Đất  

Năng lượng này có một số dạng, nhưng hai dạng chính được quan tâm nhất là bức xạ tần số cao và từ trường chuyển động nhanh. Thành phần bức xạ tần số cao có thể làm hỏng mạch điện tử, trong khi từ trường chuyển động nhanh có thể tạo ra dòng điện trong dây dẫn (như đường dây điện và dây cáp) vượt quá giới hạn thiết kế và làm hỏng chúng.

• EMP nhân tạo:

Trên thực tế, khái niệm vũ khí xung điện từ đã xuất hiện từ thập niên 60 thế kỷ trước. Tuy nhiên, do tính chất phức tạp và chi phí đắt đỏ, công nghệ này chỉ dành cho các lực lượng quân sự có tiềm lực kinh tế mạnh.

Cơ thể chúng ta luôn được bao bọc bởi năng lượng điện từ ở nhiều dạng khác nhau, như sóng đài phát thanh, sóng điện thoại di động, ánh sáng, vi sóng hay sóng X-quang. Đồng thời, xã hội ngày nay ngày càng phát triển kéo theo sự xuất hiện của các thiết bị sử dụng điện ngày càng nhiều. Thông thường, các thiết bị chỉ được thiết kế với một cường độ dòng điện nhất định, hoạt động ổn định. Do đó, bất cứ một thay đổi hay biến động nào trong cường độ dòng điện sẽ gây ra sự cố. Đây chính là điểm mà bom EMP tập trung khai thác. Theo đó, loại vũ khí này được thiết kế để tạo ra một điện từ trường cường độ mạnh, làm quá tải và phá hủy các mạch điện.

Thí dụ, dòng điện ở đầu phát sóng phát thanh có cường độ khá yếu, chỉ đủ để tạo ra dòng điện từ truyền tín hiệu đến đầu thu. Tuy nhiên, nếu tăng cường độ tín hiệu (từ trường) lên đáng kể, nó sẽ tạo ra một dòng điện từ mạnh hơn, làm cháy các bộ phận bán dẫn bên trong máy rađio, thậm chí phá hủy máy phát sóng phát thanh.

Tuy nhiên, quan trọng hơn, một từ trường biến thiên có khả năng tạo ra một luồng điện cực mạnh trong bất kỳ vật dẫn điện nào khác, như dây điện thoại, dây cáp điện hoặc các ống dẫn làm bằng sắt. Các vật dẫn điện này vô tình trở thành ăng-ten truyền tải dòng điện khổng lồ cho các thiết bị điện khác được kết nối với chúng (ví dụ, các máy tính được cắm vào dây điện thoại). Một luồng điện đủ lớn chạy qua có thể làm cho các thiết bị bán dẫn bị cháy rụi, làm tan chảy các dây dẫn và pin, thậm chí gây cháy nổ các máy biến thế, gây mất điện trên diện rộng.

Khó có thể lường hết được hậu quả nếu một thành phố không có điện, đồng nghĩa với việc khả năng ứng cứu khẩn cấp bị giảm đi đáng kể và tính mạng của hàng nghìn con người bị đe dọa, hàng triệu USD bị mất do mọi hoạt động kinh doanh sản xuất đều bị ngừng trệ, có thể làm tê liệt toàn bộ mạng lưới an ninh quốc phòng, dẫn đến sự ngừng trệ của cả một quốc gia hay khu vực. Chính sự phụ thuộc này đã tạo ra điểm yếu và nó đã bị lợi dụng bởi loại vũ khí mới là bom xung điện từ.

II. Mức độ ảnh hưởng & Giải pháp:

1. Lên mạng lưới điện và thiết bị điện tử toàn cầu:

EMP tác động đến toàn bộ cục diện xã hội theo hai hướng:

• Tức thời: Làm hỏng các thiết bị điện tử hoặc dây dẫn gây ra mất điện ngay khi xung tần được phát ra
• Lâu dài: Làm tê liệt diện rộng hệ thống mạng lưới viễn thông và các phương tiện giao thông vận tải sau khi xung tần đã được phát ra

Hầu hết các thiết bị điện tử sẽ bị vô hiệu hóa trong ít nhất vài giờ sau EMP. Điều này bao gồm những thứ như điện thoại di động, máy tính và TV.

Giải pháp:

Nếu bạn có pin dự phòng hoặc máy phát điện, bạn có thể sử dụng lại các thiết bị điện tử của mình sau khi EMP qua đi. Tuy nhiên, nếu không có nguồn điện dự phòng, bạn sẽ cần đợi cho đến khi có điện trở lại. 

Nếu xảy ra EMP, bạn cần làm theo 10 bước sau đây để giữ an toàn cá nhân:

1. Ngay lập tức rút phích cắm tất cả các thiết bị điện tử và tắt nguồn
2. Không sử dụng bất kỳ thiết bị điện tử nào, kể cả điện thoại di động của bạn
3. Không sử dụng bất kỳ thứ gì cắm vào ổ cắm, kể cả máy tính, TV hoặc lò vi sóng
4. Nếu bạn phải sử dụng thiết bị điện tử, hãy cắm thiết bị đó vào pin dự phòng hoặc máy phát điện
5. Sử dụng lồng Faraday để bảo vệ thiết bị điện tử của bạn
6. Đảm bảo xe của bạn đã tắt máy và không cắm bất kỳ thiết bị điện tử nào
7. Không sử dụng phương tiện giao thông công cộng hoặc đi cùng xe với người đang sử dụng thiết bị điện tử
8. Đi bộ hoặc chạy xe đạp nếu bạn cần phải ra ngoài
9. Không sử dụng đường dẫn khí hoặc nước trong nhà bạn
10. Nếu bạn bị bệnh và cần dùng đến điện, hãy tìm một nơi trú ẩn khẩn cấp

2. Lên hệ thống xe:

Các phương tiện giao thông ngày nay có hệ thống đánh lửa điện tử, phun nhiên liệu và chống bó cứng phanh. Các hệ thống này sẽ không bị ảnh hưởng bởi EMP.

Những bộ phận bị vô hiệu hóa sẽ là các mô-đun điều khiển điện tử quản lý các hệ thống này. Động cơ vẫn chạy nhưng không có khả năng sang số, xe sẽ không thể hoạt động.

Một hệ thống khác sẽ bị EMP vô hiệu hoá là hệ thống chẩn đoán trên bo mạch (OBD). Hệ thống này giám sát động cơ của xe và các hệ thống khác, đồng thời hiển thị thông tin chẩn đoán trên màn hình gắn trên bảng điều khiển.

Hệ thống OBD không cần thiết cho sự vận hành của xe nhưng nó sẽ gây khó khăn cho việc khắc phục sự cố động cơ.

Theo Ủy ban EMP Hoa Kỳ, 1/50 chiếc ô tô có khả năng bị vô hiệu hóa bởi EMP. Tuy nhiên, tác động của EMP đối với xe hybrid và xe điện vẫn chưa được kiểm tra và chưa rõ thông tin vào thời điểm này.

Giải pháp:

Hãy sử dụng lồng Faraday để bảo vệ hệ thống xe và các thiết bị điện tử khỏi tác động của EMP. Lồng Faraday là vỏ bọc làm bằng vật liệu dẫn điện, chẳng hạn như kim loại, để bảo vệ vật chứa khỏi trường điện từ. Bạn có thể làm lồng Faraday một cách dễ dàng và tiết kiệm chi phí bằng dây kim loại hoặc giấy bạc. Cách đơn giản là bạn chỉ cần lót bên trong xe của bạn bằng dây lưới kim loại hoặc giấy bạc. Hãy chắc chắn rằng không có khoảng trống hoặc lỗ hổng vì điều này sẽ làm giảm hiệu quả của lồng

Hình ảnh: Lồng Faraday

Sử dụng thiết bị EMP thương mại. Các thiết bị này được thiết kế để bảo vệ thiết bị điện tử khỏi EMP và có nhiều kích cỡ và hình dạng khác nhau. Chọn một thiết bị đủ nhỏ để vừa trong xe của bạn và có xếp hạng EMP cao.

Hình ảnh: Thiết bị bảo vệ xe hơi khỏi tác hại của EMP

Bằng một trong hai phương pháp này sẽ bảo vệ xe của bạn khỏi EMP nhưng lồng Faraday là lựa chọn tiết kiệm hơn. Nếu bạn chọn sử dụng thiết bị thương mại, hãy nhớ làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất một cách cẩn thận.

3. Lên sức khỏe con người:

Ở mức độ cho phép, EMP không gây hại trực tiếp đến sức khỏe con người do cơ thể người được cấu thành từ nước (không phải một chất dẫn điện tốt).

Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu kết luận rằng, EMP ở mức độ cao có thể gây hại trực tiếp cho con người. Một số tác động có thể xảy ra đối với con người bao gồm:

• Đột biến tế bào
• Bỏng trong
• Tổn thương hệ thần kinh
• Tổn thương não

Mức độ gây hại sẽ phụ thuộc vào mức độ của EMP và khoảng cách của người đó với nó.

Giải pháp

Bạn có thể tự bảo vệ mình khỏi EMP bằng cách mặc quần áo da để che phủ. Bạn cũng nên tránh sử dụng các thiết bị điện tử và tránh xa đường dây điện. Cuối cùng, bạn có thể xây dựng một chiếc lồng Faraday để bảo vệ mình khỏi EMP.

Hình ảnh: Lồng Faraday như một “màn chắn điện” hay vỏ bọc cho người và thiết bị ở trong lồng Faraday không chịu bất cứ lực điện hay trường điện từ do bên ngoài tác động

Có loại sơn bảo vệ có thể phun bên ngoài ngôi nhà hoặc nơi trú ẩn của bạn để tránh EMP. Loại sơn này được gọi là sơn che chắn và nó sẽ phản xạ sóng điện từ ra khỏi nhà bạn.

Quân đội cũng thường sử dụng loại sơn này để che chắn nhằm phục vụ cho mục đích dân sự. Bạn có thể tìm mua sản phẩm này trên các sàn thương mại điện tử hoặc cửa hàng trực tuyến.

III. Tồn tại qua thảm hoạ EMP bằng việc chuẩn bị các loại nhu yếu phẩm kèm theo:

EMP không phổ biến, nhưng nó hoàn toàn có thể xảy ra. Nếu có một cuộc tấn công EMP, điều quan trọng là phải biết cách sống sót sau thảm hoạ này. Bạn nên dự trữ những vật dụng cần thiết trong trường hợp khẩn cấp ít nhất trong ba ngày. Bạn cũng nên có kế hoạch về nơi bạn sẽ đến và bạn sẽ làm gì nếu có EMP. Chia sẻ với gia đình và bạn bè về kế hoạch của bạn để họ biết phải làm gì nếu EMP xảy ra.

Ảnh minh họa: Chuẩn bị các loại nhu yếu phẩm phòng chống EMP

1. Tóm tắt:

Gợi ý chung về các nguồn dự trữ thiết yếu:

• Thực phẩm dài hạn & nước uống
• Thuốc men & dụng cụ sơ cứu y tế
• Vật dụng và thiết bị hỗ trợ sinh tồn (VD: lồng Faraday, quần áo, đài radio, sạc dự phòng,...)

Yêu cầu tối thiểu:

• Có kế hoạch cụ thể và biết cách sử dụng nguồn dự trữ một cách khôn ngoan
• Giữ bình tĩnh và kiên nhẫn
• Theo dõi các nguồn tin tức đáng tin cậy để nắm bắt thông tin

2. Về vấn đề dự trữ thực phẩm, nước uống và thuốc men:

• Khi nói đến việc dự trữ các vật dụng khẩn cấp, thứ quan trọng nhất mà bạn cần là thực phẩm. Bạn nên dự trữ các loại thực phẩm khó bị hỏng mốc và không cần điện để chuẩn bị, chẳng hạn như đồ hộp, ngũ cốc khô và các loại lương khô sấy đông lâu năm. Đề ra mục tiêu sao cho trong nhà bạn luôn có sẵn nguồn cung cấp các mặt hàng có độ lưu trữ dài hạn trong ít nhất 1 tháng. Việc này giúp cho bạn và gia đình có thời gian để vượt qua những thời khắc khó khăn và tiếp cận được sự trợ giúp nếu cần. Bạn nên bảo quản các vật dụng khẩn cấp của mình ở nơi khô ráo, thoáng mát để chúng không bị hư hại. Lý tưởng nhất là thùng đựng có nắp đậy kín. Bạn cũng nên dán nhãn các thùng thực phẩm của mình để bạn biết chúng là gì và khi nào chúng hết hạn.
• Bạn cũng nên có sẵn nguồn nước sạch trong ba ngày. Trong trường hợp khẩn cấp, bạn có thể không có nước sạch, vì vậy điều quan trọng là phải có đủ nước để uống và sử dụng cho mục đích vệ sinh cá nhân
• Cuối cùng, bạn nên có đủ thuốc men dùng trong ít nhất ba ngày. Điều này bao gồm thuốc theo toa cũng như các mặt hàng mua tự do như thuốc giảm đau và thuốc dị ứng

Hãy đảm bảo bổ sung các đồ dùng khẩn cấp của mình sáu tháng một lần cũng như kiểm tra kho dự trữ của mình thường xuyên để đảm bảo rằng chúng không bị hư hỏng hoặc hết hạn sử dụng.

 

Nguồn: Tổng hợp